Czy można wyobrazić sobie polski krajobraz bez przydrożnych krzyży, kapliczek czy figur świętych? Nie można. Także w naszej gminie Poświętne nie brakuje religijnych obiektów. Polska zawsze była ośrodkiem kultu Maryjnego, dlatego już od najdawniejszych czasów wizerunek Matki Bożej umieszczany był w małych kapliczkach wiszących na drzewach i słupach. Kult Maryjny wyrażający się w sztuce ludowej obejmował dziesiątki różnych wyobrażeń Maryi, przedstawianych najczęściej jako pełna wdzięku Madonna o troskliwej twarzy. Równie często możemy spotkać figury świętych. Prawie wszystkie popularne w Polsce imiona miały swoje kapliczki czy figury przydrożne. Ulubionymi świętymi – patronami rolników byli Roch, Izydor i Idzi. Ich kapliczki po dziś dzień stoją na miedzach wśród pól. Szlachta natomiast stawiała kapliczki i figury również świętym patronom rycerstwa: Janowi, Jerzemu, Jakubowi oraz Michałowi Archaniołowi.
Trudno wyobrazić sobie też polski pejzaż bez krzyża, który jest symbolem wiary i zwycięstwa. Obecność krzyży wiązała się także z wydarzeniami historycznymi a nawet klęskami. Każdy z nas widział chyba krzyż z napisem „Boże zbaw Polskę” albo podwójny krzyż (tzw. choleryczny), mający chronić miasta i wsie przed zarazą.
Krzyże, kapliczki i figury przydrożne w większości mają swoich opiekunów, zawsze przybrane są bukiecikiem kwiatów, często palą się przed nimi znicze. W majowe i czerwcowe wieczory to właśnie przy nich zbierają się mieszkańcy, by wspólnie odmawiać modlitwy. To dobrze, bo musimy te kapliczki i krzyże chronić od zapomnienia i zniszczenia jako nasze wspólne dobro. Teraz pojawiła się wyjątkowa okazja, by uchronić te obiekty od zniszczenia. Fundacja Dziedzictwo Nadbużańskie oraz Towarzystwo Przyjaciół Ziemi Wołomińskiej WOŁOMINIAK realizują na zlecenie Starostwa Powiatowego w Wołominie zadanie pn. „Święci w niebie i na ziemi. Ewidencja kapliczek, figur i krzyży przydrożnych w powiecie wołomińskim, etap I”. Innymi słowy, trwa przygotowywanie spisu kapliczek, krzyży i figur na terenie kilku gmin powiatu, w tym gminy Poświętne.
Pomysłodawcy i organizatorzy tego wydarzenia (a jest to niewątpliwie wydarzenie, taki spis jest przygotowywany po raz pierwszy i nikt tak naprawdę nie wie, ile takich obiektów jest na terenie każdej gminy) nie zamierzają ograniczać się do zrobienia zdjęć, chcieliby spotkać się z osobami, które opiekują się kapliczkami i krzyżami, znają ich historię i okoliczności powstania. Bez takiego dokładnego opisu kapliczka jest tylko obiektem, mijanym tak jak wiele innych, bez zastanowienia. Dopiero poznanie jej historii oraz ludzi nią się opiekujących sprawi, że będzie nam to miejsce znajome, a z czasem nawet bliskie. Mamy świadomość, że nie zawsze możliwe będzie dotarcie do opiekunów kapliczek, ale mamy nadzieję dotrzeć do większości z nich. I tutaj prośba do Państwa, mieszkańców gminy Poświętne. Prosimy o kontakt osoby, które w swoich miejscowościach opiekują się kapliczkami bądź stojącymi na rozstajach dróg krzyżami, znają ich historię, wiedzą, lub nawet pamiętają, kto i w jakiej intencji pobudował dany religijny obiekt. Prosimy także o kontakt osoby, które mają kapliczki na swoich posesjach i zechcą opowiedzieć okoliczności ich pobudowania. Zależy nam na tym, aby w powstającym spisie ująć jak najwięcej kapliczek, krzyży i figur świętych. Wszystkie są ważne, bo nawet jeśli z racji wieku nie mają wartości zabytkowej, to mają ogromną wartość religijną i sentymentalną.
Wszystkich którzy chcą podzielić się wiedzą na temat kapliczek i krzyży w gminie Poświętne i nie tylko zapraszam do kontaktu:
Sławomir Rosłon tel 607 775929
email. slawek@slawekroslon.pl